Author: editorshqiplajme

Një ngjarje e rëndë ka ndodhur në SHBA, ku gjashtë vjeçar ka vdekur nga një formë e rrallë kanceri, pasi mjekët i diagnostikuan gabimisht simptomat e tij, duke thënë se ai vuante nga një ‘infeksion veshi’.

Sebastian Nunney, u diagnostikua neuroblastoma, një kancer që prek më së shumti foshnjat dhe fëmijët.

Prindërit e tij Lindsay dhe Gregg Nunney, filluan një mbledhje fondesh dhe mblodhën më shumë se 130,000 paund për të paguar për trajtimin.

Fatkeqësisht, ditën e djeshme ai vdiq, pas më shumë se tre vitesh luftë me sëmundjen.

Gjashtë vjeçari u diagnostikua me kancer disa muaj, pasi u ankua për dhimbje në vesh.

Prindërit e dërguan në spital, të cilët i thanë se kishte infeksion në vesh.

Por vetëm disa javë më vonë, ai u shtrua me urgjencë në spital pasi u dobësua gjithnjë e më shumë dhe testet tregonin se nivelet e tij të oksigjenit ishin jashtëzakonisht të ulëta.

Ai bëri një radiografi që tregoi një masë të madhe në gjoks dhe analizat e mëtejshme zbuluan se ai kishte kancerin e rrallë.

Operacionet fillestare zhdukën me sukses tumoret, por për fat të keq ato u rikthyen, me metastaza të shumta në kokë dhe sy.

Pas një beteje shumëvjeçare, Sebastiani u shtrua në spital.

Një 69-vjeçare është gjetur e pajetë në rrugë në Durrës. Dyshimet paraprake janë se gruaja ka ndërruar jetë pas një infarkti.

“Rreth orës 10:15, në lagjen nr. 7 Durrës, është gjetur në rrugë, pa shenja jete, shtetasja T. L., 69 vjeçe.

Paraprakisht dyshohet se kjo shtetase e ka humbur jetën pasi ka pësuar infarkt.

Grupi hetimor po punon për sqarimin e rrethanave të rastit”, njofton policia.

Një ngjarje e rëndë ka ndodhur në Turqi, ku si pasojë e përplasjes së një autobusi pasagjerësh me një kamion, 19 persona kanë mbetur të plagosur. Sipas informacioneve, një prej të plagosurve është në gjendje të rëndë.

Ngjarja ndodhi në autostradën e Marmarasë, ku autobusi goditi barrierat në anë të rrugës dhe më pas goditi kamionin nga pas. Nga përplasja kamioni është kthyer përmbys, ndërsa shoferi i autobusit të pasagjerëve ka mbetur i bllokuar në automjet.

Të plagosurit janë dërguar menjëherë në spital për të marrë ndihmën e parë.

“Toka e cila nuk punohet më, duhet t’i kthehet shtetit”. Kështu deklaroi në një intervistë për Euronews Albania eksperti i bujqësisë, Alban Zusi.

“Kjo është një pasuri publike e parikthyeshme, që në vitin 1991 iu dhanë si instrument jetese. Por, në momentin që tokën nuk e ke më mjet jetesë, duhet ta dorëzosh.

Është krejtësisht e ligjshme që për sa kohë toka nuk të shërben si instrument për të jetuar, duhet ta lësh atë tokë dhe duhet ta marrë publiku për ta përdorur.

Nuk mund të qëndrojë 30 vjet peng, një pasuri e riciklueshme siç është toka”, u shpreh Zusi.

Zusi nënvizoi se pjesa më e tokave, posedohen nga njerëz të cilët ndodhen në emigracion dhe që nuk kanë ndërmend të rikthehen.

“Është konsoliduar një mendim, që ka një problem të madh dhe të gjithë flasin me mënyrën se si është ndarë toka. Bujqësia ka shumë probleme por ky është një ndër to.

Për shkak se tokën e posedojnë njerëz të cilët kanë ikur në emigracion dhe nuk kanë ndërmend të kthehen, ato e kanë mbajtur fort për ta kthyer në burim pasurie”, deklaroi ai.

Në fund të tremujorit të tretë në vend kishte 943 mijë persona të konsideruar inaktivë, të cilët janë mbi 15 vjeç dhe të aftë për punë, por që kanë zgjedhur të mos punojnë, për arsye, si për shembull pamundësi për të punuar, mungesë motivimi dhe moskërkim për punë, ndjekje të shkollës, apo përkushtim pas familjes.

Të dhënat bëhen të ditura nga statistikat e INSTAT, i cili raporton ndër të tjera edhe treguesin e shkallës së inaktivitetit, që mat numrin e inaktivëve ndaj popullsisë në moshë pune, shkruan Monitor.

Në rang kombëtar, shkalla e inaktivitetit në vend ishte 41.2% në fund të tremujorit të dytë. Më i lartë ky tregues është për ata që kanë arsim 8/9 vjeçar, me 50%, më pas me arsim të mesëm (37%), ndërsa është shumë më i ulët për ata që kanë mbaruar arsimin e lartë, ku vetëm 24% e tyre kanë zgjedhur të mos punojnë (shih grafikun: Shkalla e inaktivitetit sipas arsimit).

Sipas gjinisë, shkalla e aktivitetit te meshkujt është 34.2% për burrat dhe 48.1% për gratë, në fund të tremujorit të dytë 2020. Inaktiviteti te gratë është më i lartë në krahasim me burrat, pasi ato zgjedhin të mos punojnë në mënyrë që të kujdesen për familjen dhe fëmijët.

INSTAT raporton se sipas arsyeve të inaktivitetit, gratë mbesin jashtë forcës së punës kryesisht pasi janë duke përmbushur detyrat shtëpiake (18,0 %) ose sepse janë duke ndjekur shkollën(22,3 %). Ndërsa vetëm 1,0 % e burrave kanë si arsye të inaktivitetit të tyre përmbushjen e detyrave shtëpiake dhe 28,1 % e tyre janë studentë ose nxënës, sipas të dhënave që i referohen vitit 2019.

Por, a e dini se cilat janë qarqet, ku burrat dhe gratë janë më “dembelët”, pra që kanë zgjedhur të mos punojnë.

Si për burrat ashtu dhe për gratë, qarku i Lezhes ka nivelin më të lartë të inaktivitetit, me përkatësisht 46.2 dhe 62.8%.

Për gratë, qarku i dytë me nivelin më të lartë të inaktivitetit është Durrësi, me 54% të femrave mbi moshën 15 vjeç, që nuk duan të punojnë. Durrësi është një nga qarqet me nivelin më të lartë të emigrantëve, duke qenë një burim shtesë të ardhurash përmes dërgesave, që u jep femrave “luksin” të mos punojnë. Pas Durrësit renditet Dibra (53.1%), Tirana (50.4%), ndërsa për qarqet e tjera ky tregues është nën 50%.

Për burrat, pas Lezhës për nivelin e lartë të inaktivitetit vjen Dibra (43.2%). Durrës ka nivel të lartë të mospjesmarrjes në punë është për meshkujt, duke u renditur i treti (38.2%), e ndjekur nga Tirana (34.4%).

Si për meshkujt ashtu dhe për femrat shkallën më të ulët të mosangazhimit në punë e ka Gjirokastra, përkatësish 14 dhe 33%, e lidhur edhe me faktin se qarku i jugut ka një popullsi të plakur, për shkak të emigracionit të lartë në shtetin fqinj të Greqisë.

Sot Alban Dudushin e shohim më shumë se të lumtur përkrah partneres së tij të re, gazetares së “Top Show” Bieta Sulo, por e mbani mend ish-gruan e tij?

Nëse ende nuk e dini, ajo ka qenë një aktore e famshme, madje për disa kohë ka qenë pjesë e spektaklit të humorit në Top Channel, “Portokalli”.

Nigda Dako quhet aktorja, e cila pas tetë vitesh martesë me moderatorin, nga e cila sollën në jetë vajzën e tyre Joel, u nda nga Dudushi.

Megjithatë, pas ndarjes Dako vazhdoi karrierën e saj si aktore, ndërsa viteve të fundit iu përkushtua punës me fëmijët, si drejtuese e Qendrës Kombëtare Kulturore të Fëmijëve.

Mê kujton fêmijêrinê time, fshɑtin e vogêl ku kɑm lindur dhe ku kɑnê jetuɑr prindêrit e mi, thɑ ɑi nê tɑkimin e tyre tê pɑrê. Atɑ u tɑkuɑn krejt rɑstêsisht njê mbrêmje tê bukur. Ajo ishte njê vɑjzê jɑshtêzɑkonisht e butê dhe e brishtê, dhe ɑi ishte njê djɑlê i ri i zɑkonshêm qê dukej se kishte f rikê tê têrhiqte shumê vêmendjen ndɑj vetes.

E ftoi pêr kɑfe. Ajo prɑnoi me mirêsjellje. Nê ɑtê kohê, ɑsnjêri prej tyre nuk e dinte se do tê jetonin ndonjêherê tê lumtur.Kur tê dy u ulên nê kɑfene, i riu ishte shumê i emocionuɑr. Ai u pêrpoq tê gêzonte vɑjzên, por nuk dinte tɑ bênte ɑtê nê mênyrên mê tê mirê.Pɑs pɑk, ɑi pɑpritmɑs vendosi se mund tê ishte mê mirê tê shkonte nê shtêpi. Por, krejt pɑpritur, edhe pêr vete, thirri kɑmɑrierin dhe i thɑ: “Tê lutem, mê sill pɑk kripê. “Duɑ tɑ fus nê kɑfe”.

Njerêzit qê dêgjuɑn fjɑlêt e tij iu drejtuɑn menjêherê. Megjithɑtê, nuk ndodh çdo ditê qê dikush tê kêrkojê kripê pêr kɑfen e tij. Kɑmɑrieri u kthye shpejt me kripê dhe i riu, me fytyrên pɑksɑ tê skuqur, filloi tê kriposte pijen ngɑdɑlê. Pɑs pɑk, vɑjzɑ mori guximin dhe pyeti: “A êshtê ky njê hobi juɑj i ç uditshêm? “Nuk kɑm pɑrê ɑskênd qê t’i kripos kɑfen”.

I riu vendosi gotên nê tɑvolinê dhe thɑ: “Kur ishɑ fêmijê, jetonim buzê detit. Mê pêlqente tê luɑjɑ nê ujê, mê pêlqente tê thithjɑ ɑromên e kripur tê detit. Tɑni sɑ herê pi kɑfe, shtoj kripê. “Mê kujton fêmijêrinê time, fshɑtin e vogêl ku kɑm lindur dhe ku kɑnê jetuɑr prindêrit e mi”.
Fjɑlêt e tij tê fundit e bênê vɑjzên tê qɑjê.

Ajo ishte e mɑgjepsur. Ajo mê pɑs vendosi qê vetêm njê njeri i mirê mund tê ndjejê mɑll pêr fshɑtin e sɑj tê lindjes dhe tê mendojê me njê dɑshuri tê tillê pêr prindêrit e sɑj.Pɑs “i ncidentit” me kripên, i riu u qetêsuɑ, filloi tê fliste mê shumê dhe mê nê fund prɑnoi tê shiheshin sêrish. Gjɑtê muɑjve tê ɑrdhshêm, ɑtɑ komunikuɑn gjithnjê e mê shumê.

Dhe vɑjzɑ kuptoi se njohjɑ e sɑj e re êshtê njê person i veçɑntê qê êshtê i pêrsosur pêr tê: i butê, i dɑshur, inteligjent, i mirê… Dhe gjithçkɑ filloi kur ɑi kriposi kɑfenê.Si çdo histori, edhe kjo pêrfundoi me njê mɑrtesê. Atɑ jetuɑn tê lumtur pêrgjithmonê. Ajo kriposte kɑfen e tij çdo ditê.

Kɑnê kɑluɑr 40 vjet. Burri v diq. Pɑs vd ekjes sê tij, gruɑjɑ gjeti njê letêr nê dhomên e ndenjjes. Nê letêr ɑi i shkruɑnte ɑsɑj:

“E dɑshurɑ ime!

Te lutem me fɑl! Te lutem me fɑl! Tê kɑm g ênjyer njê herê nê jetên time – kur kripɑ kɑfen. E mbɑni mend tɑkimin tonê tê pɑrê? U em ocionovɑ ɑq shumê sɑ kêrkovɑ kr ipê nê vend tê sheqerit.

Nuk dijɑ si tɑ fshihjɑ gɑbimin tim, ndɑj gê njevɑ. Ndjevɑ se po bêjɑ diçkɑ tê gɑbuɑr, por mê pɑs nuk mund tɑ prɑnojɑ. Shumê herê u pêrpoqɑ t’ju them tê vêrtetên, por kishɑ f rikê. I kɑm premtuɑr vetes qê pɑsi tê mɑrtohemi, nuk do tê tê gê njej mê.

Tɑni qê kɑm vd ekur, nuk kɑm fr ikê tɑ prɑnoj. Nuk mê pêlqen kɑfejɑ me kripê. Ështê e tme rrshme, nuk mund tɑ i mɑgjinoj njê shije mê tê k eqe. Por e pijɑ çdo ditê. Dhe nuk mê vjen keq!

E dijɑ qê tɑ bêjɑ jetên tê lumtur. Nêse do tê mund tê ktheheshɑ pɑs nê kohê, do tê bêjɑ pêrsêri tê njêjtên gjê. “Do tê pijɑ çdo ditê kɑfe me kripê qê tê di qê ti je prɑnê meje!” Ndêrsɑ gruɑjɑ e tij lexoi letrên, lo têt filluɑn t’i rrjedhin nê fytyrê. Njê herê e pyetên nipêrit: “Gjyshe, pse pi kɑfe me kripê?” “Sepse kêshtu êshtê mê e êmbêl!” – u pêrgjigj ɑjo.

Geri Kusi, me profesion jurist, thotë se në Shqipëri mund të blesh një shtëpi nëse bën disa punë dhe të kesh një pagë relativisht të mirë.

Aldo: Me ç’ para do e blesh shtëpinë ti vëlla?

Geri Kusi: Me shpenzimet e mia dhe ato çfarë kam mbledhur gjatë gjithë kësaj periudhe. Në Shqipëri, një i ri e ka mundëisnë financiare që të blejë një shtëpi.

Aldo: Po si e ka mundësinë?

Geri Kusi: E ka mundësinë financiare me të gjitha mënyrat sepse nëse punon në Shqipëri është e mundur të blesh një shtëpi.

Aldo: Domethënë, më fal, ka të tjerë, ka shumë njerëz, që jo sa je ti 25, po kanë 30 vite që punojnë dhe janë me kredira të frikshme.

Geri Kusi: Nuk është puna te kredia, nëse punon në Shqipëri, nëse ke një rrogë bazë relative të majme, e blen një shtëpi.

Aldo: Cili zanat e ka rrogën relative të madhe?

Geri Kusi: Mund të punosh gjithkund, mund të bësh 2,3 punë, mund të punosh shumë.

Aldo: Ti thua që po bërë 3-4 punë, do ta blesh një shtëpi.

Geri Kusi: Po.

Sa i përket pagës që ai e konsideron të mjaftueshme për të blerë një shtëpi, Geri shqipton një shifër, disi të habitshme për Aldon dhe gazetaret e programit.

Albana Çaushaj: Sa duhet ta ketë pagën një njeri në shqipëri që të ketë mundësi të marrë një shtëpi.

Geri Kusi: Nëse luan deri tek 600 mijë lekë të vjetra.

Albana Çaushaj: Unë bëj dy punë, personalisht, dhe kam shumë vite që bëj dy punë që e kaloj patjetër, por nuk mundem akoma të blej një shtëpi.

Shqipëria është një prej vendeve më të bekuara, me 218 ditë me diell dhe me burime të bollshme uji që rrjedhin nga malet. Toka ideale për rritjen e shumë produkteve të ndryshme ushqimore. Por, përsëri çdo ditë e më tepër flitet për ushqime të modifikuara gjenetikisht, përdorimi i pesticideve apo plehrave me bazë nafte.

Ndërkohë që çdo stinë ka produktet e veta, që nuk gjenden në 365 ditë të vitit. Në tregjet e frutave dhe perimeve, tregtarët të ofrojnë domaten apo luleshtrydhen në mes të dimrit. Kjo pasi, shpesh përdoren antibiotikë dhe hormone që stimulojnë rritjen. Qofshin këto produkte të prodhuara në Shqipëri e ato të importuara nga jashtë.

Profesori i mirënjohur shkodran, Ahmet Osja, thotë për “Dritare” se rreziku që na vjen nga ushqimet që konsumojnë, është shumë i madh. Ekspert për më shumë se 30 vjet dhe më pas drejtuesi i Institucionit të Misrit dhe Orizit, Ministër i Bujqësisë, Zhvillimit Rural dhe Administrimit të Ujrave, gjatë kohës së Fatos Nano, bën thirrje për një kujdes më të madh të institucioneve, për produktet që hyjnë në Shqipëri, veçanërisht njohja dhe vënia në punë e resurseve që kemi.

“Ne kemi dy gjëra shumë interesante, një janë kushtet natyrore dhe e dyta tradita. Kushtet natyrore na ofrojnë ushqime të veçanta dhe tradita është e tillë që për mijëra vjet nuk e ka ndot ushqimin.

Ushqimi është numri një që kontrollon biologjinë, pra nuk është vetëm ajo që ti shuan urinë. Më e rëndësishmja është se nga mënyra se si ne ushqehemi, përcaktohet vazhdimësia jonë. Vazhdimësia është më e rëndësishme se uria.

Ne i japim rëndësi të madhe urisë, edhe nuk mendojmë se për çfarë na shërben. Njerëzit shohin më tepër interesin financiar të tyre e rrjedhimisht ushqimet që ofrojnë nuk janë të kontrolluara. Në këtë mënyrë kemi vrarë shijen e ushqimit.

Tani njerëzit nuk hanë më ushqime, ne kemi harruar si është shija e domates, specit, apo luleshtrydhes.
Ne marrim rrezatime nga buka që hamë çdo ditë!

“Kafja që vjen nga Brazili, kushton 900 lek, 900 lek bëjnë tre kile qumësht në fshatin Trush.
Për tre kile qumësht duhen gjashtë dele, një çoban e një qen, 24 orë. Bëjeni vetë llogarinë, çfarë del nga kjo.
Ai që shet, tani, nuk mendon a të bën mirë apo të bën keq, e rëndësishme është sa fiton. Produktet nuk janë me interes për konsumatorin, por për shitësin.

Ndërkohë, unë kam 17 vjet që nuk pi kafe pasi vjen nga Brazili. Prandaj, e unë i bëj thirrje të gjithë njerëzve, që mos të presin të vijë ndryshimi nga qeveria. Duhet të jenë ata të parët të cilët ndërgjegjësohen dhe të marrin masat te vetja.

Ne na vjen 1,123,000 kuintalë miell nga Ukraina, ku ka ndodhur Katastrofa e Çernobilit. Ne e marrim miellin me gjysmë çmimi. Prandaj buka jonë është kaq e lirë, mielli është i ruajtur në magazina e nuk e ka marrë askush.

Ne që kemi nevojë e blejmë atë që vjen nëpërmes Beogradit. Nëse nuk do ta marrim nga Beogradi, atëherë buka që ne blejmë do të jetë 260 lekë të reja dhe jo sa e blejmë ne në furrat e bukës. Rrezatimi që marrim ne nga konsumi i këtij mielli, është një prej shkaktarëve të sëmundjes së kancerit.”
Ligji ynë çalon, sepse shihen interesat!

“Prandaj është e nevojshme përgjegjësia që ka secili dhe e dyta ligji i shtetit. Ligji duhet të kontrollojë me përgjegjësi dhe me kompetenca të jashtëzakonshme. Mund ta kesh përgjegjësinë, por nuk ke kompetencën. Dhe ligji ynë çalon, pasi shihen interesat.

Dy janë shinat për një vend, arsimi dhe bujqësia. Nëse një popull nuk ka shinat, kot që e bën lokomotivën.
Bujqësia është shkatërruar, arsimi merret me lek. Pra, është shumë e nevojshme të merren masat për këto dy fusha.

Duhet që shteti të ketë personel specialistë e jo administratë burokrate. Administrata nuk di si ta kryejë këtë punë, pasi nuk ka kompetencat. Kurse, specialisti di ta bëjë diferencat dhe të evidentojë risqet.

Në Ministrinë e Bujqësisë nuk ka profesionistë, nuk i paguan askush, ata paguajnë administratën.

Unë isha ministër që prej datës 22 shkurt 1991 deri në datën 15 maj 1991. Vendosja të ikja vetë, pasi që në atë kohë kuptova që nuk kërkohej më punonjësi shkencor, por punonjës i administratës.
Ne kemi në Alpet tona rreth 137 bimë endemike, ose siç njihen ndryshe të veçanta. Mbreti Genti, është i vetmi mbret në globin tokësor, ku një bimë mjekësore ka emrin e tij, ajo është Gentiana lutea, e cila gjendet në Bogë. Po këtë administrata nuk e di, janë specialistët që e dinë.

Ne jemi shumë të pasur edhe pse jemi vend i vogël, prandaj duhet të kujdesemi për tokën tonë, në këtë mënyrë rritet dhe ekonomia e shtetit.”

I njohur për rolin e çmuar në krijimin e hibrideve të rinj të misrit si dhe evoluimin e teknologjisë së tij, profesor Ahmeti, ka gjetur një mënyrë për të shpëtuar disa prej bimëve endemike që kemi në Shqipëri.

Në vitin 2000 krijoi një kopsht botanik në Shkodër, përballë Kështjellës. Në një hapësirë ku gjenden 7 qind e 38 lloje bimësh, nga e gjithë Shqipëria. Në mesin e tyre, janë edhe disa bimë të veçanta, pasi vendi ynë njihet për bimë endemike.
Ashtu të sistemuara dhe të etiketuar, ato shërbejnë për nxënësit e shkollave dhe të huajt. Kjo pasi siç edhe Osja tregon për dritare.net, shqiptarët nuk kanë shumë interes për ta vizituar.

Ndoshta është pikërisht kjo, papërgjegjshmëria jonë për të njohur dhe vlerësuar pasurinë që kemi, për të ardhur në ditët e sotme, ku shkojmë me frikë të blejmë ushqimet.
Por ajo çka dihet me siguri është nevoja imediate për të marrë masa, jo vetëm nga qeveria, por edhe nga njerëzit e thjeshtë. Pasi ashtu si profesor Ahmeti, i cili prej 17 vitesh refuzon të pijë kafen, pasi vjen nga Brazili, njëjtë duhet të kuptojmë dhe ne rreziqet që na rrethojnë.